نخستین همایش ملی فرآوری و بهداشت فرآورده های شیلاتی با محوریت روش های بهینه هندلینگ، کاهش ضایعات و ایجاد ارزش افزوده، بهداشت و سلامت، مدیریت تولید و عرضه، بازاریابی و اقتصاد و کاربرد فناوری های نوین در فرآوری، نگهداری و عرضه آبزیان و فرآورده های شیلاتی طی دو روز برگزار گردید. در این همایش بزرگ جمع کثیری از محققین، صاحبنظران، اساتید دانشگاهی و دانشجویان در کنار صاحبان و مدیران کارخانجات و شرکت های فرآوری آبزیان، همچنین مدیران و مسئولین شیلاتی و مراکز تحقیقات شیلاتی کشور از استان های مختلف حضور داشتند. همایش صبح روز سه شنبه 26 بهمن ماه با حضور مهندس قهرمانی استاندار گیلان، دکتر مطلبی رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران، مهندس روحی ماسوله رییس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان، دکتر مشکات معاون بهداشت و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور، دکتر گلشاهی مدیر بهبود کیفیت سازمان شیلات ایران، عبداله پور فرماندار و حجت الاسلام والمسلمین موسوی امام جمعه شهرستان بندرانزلی و جمع کثیری از مدعوین از اقصی نقاط کشور در مجتمع فرهنگیان دهکده ساحلی بندرانزلی افتتاح گردید. مراسم افتتاحیه با تلاوت آیاتی چند از کلام ا... مجید و نواختن سرود پرافتخارجمهوری اسلامی ایران آغاز و پس از آن مهندس سید حسن جلیلی رییس مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان و دبیر کمیته اجرایی همایش طی سخنان کوتاهی ضمن خیر مقدم به تمامی شرکت کنندگان و مدعوین و تقدیر و تشکر از حضور در همایش، یکی از راهکارهای دستیابی به اهداف عالی مرکزملی را تنوع بخشی به فرآورده های آبزیان عنوان کرد و افزود: بایستی با ملاحظات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری آبزیان، تنوع بخشی به فرآورده ها و ترویج مصرف آبزیان و فرآورده های مختلف، بر اساس ذائقه و توان خرید هموطنان پرداخت. وی همچنین تاکید نمود که توسعه پایدار شیلات در گرو توسعه همگام و متناسب صنایع تبدیلی و فرآوری آبزیان و این خود نیز وابسته به تحقیقات کاربردی بخش فرآوری آبزیان می باشد. در ادامه مراسم استاندار گیلان، رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران و رئیس ستاد برگزاری همایش، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان، معاون بهداشت و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور و دبیر کمیته علمی همایش نیز ایراد سخنرانی نمودند. در حاشیه مراسم افتتاحیه همایش نیز مصاحبه های مطبوعاتی با رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران، دبیر کمیته اجرایی و رئیس مرکز ملی و همچنین دبیر کمیته علمی همایش انجام پذیرفت. دکتر مطلبی در سخنرانی خود اظهار داشت: متاسفانه بخش قابل ملاحظه ای از صید و تولیدات آبزیان کشوردر مراحل مختلف از صید تا عرضه و مصرف به دلیل ضعف ها و کمبودهای موجود در روش های بسته بندی و ماندگاری، سیستم زنجیره سرد و سریع الفساد بودن، خود به خود از دسترس خارج می شود. وی با اشاره به نقش گوشت سفید و قرمز، تخم مرغ و لبنیات به عنوان پروتئین های حیوانی در مصرف افزود: در برنامه چهارم توسعه 29 گرم پروتئین خالص حیوانی در روز برای هر فرد پیش بینی شده که تقریبا تحقق یافته است و این با آمارهای جهانی نیز مطابقت دارد. رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران پیش بینی استحصال 55/4 گرم از این پروتئین از طریق آبزیان را در برنامه چهارم یادآور شد و گفت: بر اساس این برنامه تولید 768 هزار تن آبزیان پیش بینی شده که 600 هزار تن آن محقق شده است. وی خاطرنشان ساخت: گرچه مصرف آبزیان نسبت به دهه گذشته افزایش یافته ولی هنوزآبزیان جایگاه مناسبی در سبد مصرف خانوارهای ایرانی ندارند. دکتر مطلبی میانگین مصرف آبزیان در کشور را 4/7 کیلوگرم عنوان و تصریح کرد: این رقم در مقایسه با سرانه مصرف جهانی رقم ناچیزی است. وی تشویق به سرمایه گذاری، بهبود شرایط نگهداری و حمل و نقل ماهیان صید شده، افزایش تنوع در فرآورده های آبزیان، جلوگیری از افزودنی های غیرمجاز در فرآوری ها را از جمله ماموریتهای موسسه تحقیقات شیلات ایران ذکر کرد. وی با اشاره به افزایش مصرف آبزیان و فرآورده های شیلاتی اظهار داشت: هرچند همواره توصیه می شود تا از پروتئین آبزیان دو بار در هفته در خانواده ها مصرف شود اما به دلیل استفاده سنتی و عدم تنوع در آبزیان این خواسته ما محقق نمی شود. دکتر مطلبی بر اهمیت فرصت های سرمایه گذاری تاکید و اضافه کرد: حفظ و تنوع محصول و ترغیب جامعه برای مصرف آبزیان می تواند ما را در خط تولید و عرضه فراورده ها به بازار قرار دهد . وی ادامه داد: در صورت عدم رغبت به سرمایه گذاری برای ایجاد تنوع ، فرآوری محصولات، حفظ زنجیره سرد و اصلاح سیستم های صید و صیادی و کیفیت بخشیدن به محصولات، محصول در همان مرحله اول از بین می رود. استاندار گیلان نیز با اشاره به اینکه طبق خواست و اعلام رئیس جمهور تا پایان دوره دولت دهم باید نرخ بیکاری به زیر 7 درصد برسد، گفت: شیلات به ما امکاناتی می دهد که حتی ظرفیت ریشه کن کردن بیکاری را در آن می بینیم. روح ا... قهرمانی چابک افزود: اگر دستاوردها و دانش فنی مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان به بخش خصوصی ارائه شود بسیار راهگشاست، اینکه ماهی را از مصرف سنتی تا فرآورده های خوراکی چون کنسرو، فیله، قورمه، ترشی، بستنی و اسنک فرآوری کنیم و به طور کلی خلاقیت در استفاده از تمامی بخش های ماهی این غذای سلامت را داشته باشیم فضاهای مختلفی را برای ما فراهم می سازد تا از آنها برای جهش به سمت اشتغال، جهش به سوی بهره وری و استفاده از مزیت های موجود با پایداری دامنه دار تولید استفاده کنیم. استاندار گیلان با اشاره به مصوبات بسیار خوب سفر سوم ریاست جمهور بویژه در حوزه های وابسته به جهاد کشاورزی تاکید کرد: من به تمامی مسئولان آبزی پروری قول می دهم که در گیلان هر کمکی را که منجر به اشتغال و تولید بیشتر شود برای فعالان این بخش فراهم خواهم کرد. مهندس روحی ماسوله با بیان این مسئله که استان گیلان دومین استان کوچک و از لحاظ جمعیتی متراکم ترین استان کشور می باشد عنوان نمودند که وظیفه ای حساس و خطیر بر عهده داریم. وی در ادامه با اشاره به محدودیت های استان و مبحث ایجاد اشتغال که از سوی استاندار مطرح گردیده بود فرمودند یکی از راهکارهای ایجاد اشتغال پرداختن به صنایع تبدیلی وابسته به کشاورزی می باشد که این فرصت خصوصاً در گیلان وجود دارد. رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: راحت ترین، کم خطرترین، کم هزینه ترین و بهره ورترین بخش در مبحث اشتغال، بخش کشاورزی است خصوصاً در زمینه فرآوری که این همایش نیز جهت تقویت آن تشکیل شده و امیدواریم نتیجه این همایش فعال تر شدن صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی باشد. دکتر مشکات در بخشی از سخنرانی خود اظهار داشت: برنامه سیستم اطلاعات جغرافیایی آبزیان در دست تهیه است تا با این سیستم کلیه مراکز تولیدی و فرآوری را بتوانیم پایش و کنترل کنیم . به گفته وی در سیستم اطلاعات جغرافیایی اطلاعات پردازش شده مورد تحلیل قرار می گیرند تا برای اجرای برنامه ها ی دامپزشکی مورد استفاده قرار گیرند . معاون سازمان دامپزشکی کشور، راه اندازی مراجع تشخیص مناسب برای کنترل کیفی مواد غذایی را ضروری اعلام کرد . وی خاطر نشان کرد: برای کنترل کیفی مواد غذایی و پایش باقیمانده ها، آزمایشگاههایی در برخی از مراکز استان ها از جمله تهران ، قزوین ، خوزستان و هرمزگان ایجاد شده است . وی با اشاره به ظرفیتهای بسیار خوب در زمینه تولید و پرورش آبزیان در کشور اضافه کرد: آبزیان یکی از منابعی است که می خواهیم برای تامین نیاز و تحقق امنیت غذایی کشور روی آن سرمایه گذاری کنیم پس باید چالشها و ضرورتها در این بخش را مورد توجه قرار دهیم . وی بر لزوم رعایت بهداشت و کیفیت در واحدهای تولیدی تاکید و خاطر نشان کرد: به دلیل فساد پذیر بودن فرآورده های دامی، در واحدهای تولیدی باید به مسائل کیفی توجه شود و تولید و کیفیت و بهداشت در کنار هم قرار گیرند. معاون سازمان دامپزشکی تسریع در صدور مجوزها برای تشویق و توسعه متقاضیان راه اندازی مراکز تولید آبزیان را ضروری دانست و اظهار داشت: باید زمینه ای فراهم شود تا افراد بیشتری در بخش آبزی پروری وارد شوند. از برنامه های جنبی این همایش می توان به برگزاری نمایشگاه فرآورده های متنوع از آبزیان که توسط مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان برگزار گردید و برگزاری کارگاه آموزشی یکروزه تولید فرآورده های نوین از آبزیان که در تاریخ 28/11/89 در محل پایلوت مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان انجام شد، اشاره نمود. در این نمایشگاه بالغ بر 50 فرآورده تولید شده از ماهی و میگو توسط مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان، در معرض نمایش و ارزیابی حسی توسط حاضرین قرار گرفت. در کارگاه آموزشی یکروزه تولید فرآورده های نوین از آبزیان نیز که روز پنجشنبه مورخ 28/11/89 با حضور تعدادی از محققین، مدیران و کارشناسان صنایع شیلاتی کشور برگزار گردید روش های مختلف تولید فرآورده های نوین آبزیان از قبیل تخم عمل آوری شده ماهیان استخوانی ( به ویژه قزل آلا )، خمیر آماده مصرف ماهی، کوفته ماهی، برگر و فینگر ماهی، سوریمی و اشترودل ماهی بصورت عملی آموزش داده شد. در ابتدای دوره نیز مبانی تئوری پتانسیل های توسعه صنایع فرآوری آبزیان در کشور ارائه گردید. در مراسم اختتامیه نیز که عصر روز چهارشنبه مورخ 27/11/89 در همان مکان برگزاری همایش برگزار شد، رونمایی از چهار دستاورد پژوهشی مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان با حضور دکتر پرهمت معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دکتر قریشی معاون ترویج و آموزش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دکتر مطلبی ریاست محترم موسسه تحقیقات شیلات ایران، جمعی از مدیران موسسات و مراکز تحقیقاتی کشوری و استانی و کلیه مدیران صنایع شیلاتی از بخش های خصوصی و دولتی و سایرشرکت کنندگان در این هماش انجام پذیرفت. این دستاوردها شامل چهار فرآورده با عناوین اشترودل یا نان مغزدار ماهی، انواع کنسروهای خورشتی کوفته ماهی یا فیش بال، خمیرماهی آماده مصرف و فیله ماهی بدون استخوان کپور نقره ای بود. مجریان این دستاوردها مهندس سید حسن جلیلی بعنوان مجری دستاورد فیله بدون استخوان ، مهندس فریدون رفیع پور برای اشترودل و کنسرو کوفته ماهی و مهندس قربان زارع گشتی برای خمیر ماهی آماده مصرف ماهی با اهدای لوح سپاس از سوی معاون وزیر جهاد کشاورزی مورد تقدیر قرار گرفتند. همچنین سید علی جعفر پور، محمد صدیق مرتضوی و مرضیه موسوی نسب به عنوان صاحبان مقاله برتر از معاون وزیر جهاد کشاورزی لوح تقدیر دریافت نمودند. دکتر پرهمت طی این مراسم با اشاره به این مطلب که اگر قرار است رتبه اول را در منطقه داشته باشیم باید در امنیت غذایی این رتبه را کسب کنیم. وی با تاکید بر اینکه دستیابی به رتبه اول منطقه فراتر از کتاب و سخنرانی است، اظهار داشت: در صورت عدم توانایی در فراهم کردن استقلال سیاسی و اقتصادی منطقه، وابستگی کشورهای منطقه به دلیل نیاز اقتصادی به غرب که تنها متکی بر علم و فن آوری است ادامه می یابد. وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری و سیاست های ابلاغی ایشان خاطرنشان کرد: دانشمندان ما این کار را شروع کردند و باهمت مضاعف می توانند تا افق 1404 رتبه اول را در تولید بسیاری از محصولات غذایی بدست آورند. همچنین دکتر پرهمت با اشاره به یکصد میلیون تن تولیدات کشاورزی کشور خاطرنشان کرد: ظرفیت تولیدات تا سه برابر مقدار فعلی قابل افزایش است. وی ادامه داد: در صورت فرآوری تبدیل مواد خام به موادی با ماندگاری مناسب و ضایعات کمتر بهره وری تا 30 درصد افزایش می یابد. رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تاکید کرد: با انجام تمهیدات و اقدامات لازم باید ارزش افزوده تولیدات خام، نصیب تولید کنندگان و فن آوران کشور شود. در انتهای این مراسم قطعنامه پایانی همایش در7 بند توسط دکتر خانی پور دبیر کمیته علمی همایش قرائت گردید: پژوهشگران در این قطعنامه افزودند: آبزیان و فراورده های شیلاتی، غذاهایی سریع الفساد بوده و برای ارایه محصولی سالم به بازار ضروری است استانداردهای لازم برای عرضه تازه و فرآوری شده این محصولات وضع شود. آنها در ادامه از سازمان دامپزشکی کشور و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور خواستند تا اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد.در بخش دیگری از قطعنامه آورده شده که طبق آمار غیر رسمی مقدار ضایعات آبزیان در کشور 30 تا 40 درصد برآورد می شود که این حجم از ضایعات یک سوم کل تولید آبزیان کشور است. این میزان ضایعات نه تنها ضرر فراوانی به ماهیگیران و صاحبان صنایع شیلاتی وارد می کند بلکه ماهی یعنی غذای سلامتی را از سفره مصرف هموطنان خارج می کند. به اعتقاد صادرکنندگان قطعنامه ضروری است سازمان شیلات ایران برای کاهش این مقدار ضایعات اقدامات لازم را انجام داده و موسسه تحقیقات شیلات ایران نیز برای استفاده از ضایعات آبزیان برای تولید انواع فرآورده های با ارزش افزوده، پژوهش های لازم را انجام دهد. همچنین یاداور شدند: تعدادی از فرآورده های شیلاتی بطور سنتی در مناطق جنوبی و شمالی کشور تولید شده که بخشی از آن نیز صادر می شود؛ از این رو شایسته است سازمان شیلات ایران و موسسه تحقیقات شیلات پروژه هایی را برای تولید صنعتی این فرآورده ها و بهینه سازی شرایط تولید در محل فرآوری تعریف و به اجرا گذارند. پژوهشگران در بخش دیگری از بیانیه متذکر شدند: سلامت آبزیان دریایی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان به دلیل فعالیت های صنعتی و آلودگی های نفتی به مخاطره افتاده است. به اعتقاد آنها ضروری است برای حفظ سلامت مصرف کنندگان، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان شیلات ایران و موسسه تحقیقات شیلات ایران و دانشگاه های استان های ساحلی پروژه هایی را به طور مشترک تعریف و به اجرا گذارند. محققان شرکت کننده در این همایش همچنین ایجاد ارتباط بیشتر بین صنعت، دانشگاه ها و مراکز پژوهشی را امری ضروری خواندند که ضمن جلوگیری از موازی کاری ها موجب ارتقای کیفی طرح های پژوهشی خواهد شد. در پایان این همایش دو روزه نشست مطبوعاتی با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی، رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران و تعدادی از مدیران مراکز تحقیقاتی حاضر برگزار گردید.